Karbon Ayak İzi Nedir?
Sera gazları, atmosferde sıcaklık tutma kapasitesini artıran gazlardır.
Sera gazları karbondioksit (CO2), metan (CH4), diazotmonoksit (nitröz oksit, N2O), Kloroflorokarbonlar (CFCs), Hidroflorokarbonlar (HFCs) ve ozon (O3)dur.
Dünya, güneşten gelen ışınların yer küre tarafından tutulması ile ısınır. Bu tutulmayı sağlayan sera gazlarıdır. Ancak sera gazlarındaki artış küresel ısınmaya sebep olarak iklim değişikliklerine neden olmaktadır. Bu nedenle karbon ayak izimizi hesaplayarak kaynaklarını tayin etmeli ve azaltmaya yönelik faaliyetler geliştirilmelidir.
Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) tarafından hazırlanan raporlar, insan kaynaklı seragazı emisyonlarının önemli bir bölümünün fosil yakıtlardan kaynaklandığını ortaya koyuyor.
Seragazı emisyonlarının düşürülmesi için enerji sisteminde köklü bir dönüşüm gerektiğinin altını çizen IPCC’ye göre sıcaklıklardaki ortalama artışı 2°C’yle sınırlandırmak için fosil yakıtların küresel enerji arzındaki payının 2050 yılında %40’a, 2100 yılında ise %10’un altına indirilmesi gerekiyor.
IPCC verilerine göre sıcaklık artışının tehlikeli eşiği aşıp 3°C’ye ulaştığı bir senaryoda bile fosil yakıtların oranının 2050 yılında %60, 2100 yılında ise %15 seviyelerine düşürülmeli. Bilimsel çalışmalar, 2°C hedefi için bilinen petrol rezervlerinin üçte biri, bilinen doğalgaz rezervlerinin yarısı ve bilinen kömür rezervlerinin %80’inin yer altında bırakılması gerektiğini ortaya koyuyor.
Karbon ayak izi hesaplaması standartları
Kurum bazında;
• Kurumsal GHG Envanteri (Kapsam 1,2,3)
• CDP (Karbon Saydamlık Projesi)
• GHG Protocol
• ISO 14064
• 2003/EC/87 Direktifi
• 2006 IPCC Guidelines for National GHG Inventories
Ürün bazında;
• Karbon Etiketi
• Life Cycle Assessment (Yaşam Döngüsü Analizi)
• Karbon Nötr Ürün
• PAS 2050 Standardı
• ISO 14067 Standardı
ISO 14060 Standart Ailesi
ISO 14064-1 kuruluş düzeyinde SG envanterlerinin tasarlanması, geliştirilmesi, yönetilmesi ve raporlanmasına ilişkin ilkeleri ve gerekleri detaylandırmaktadır.
ISO 14064-2, temelleri belirlemek ve proje salımlarının izlenmesi, hesaplanması ve raporlanması için ilkeleri ve gerekleri detaylandırır. SG salımlarını azaltmak ve/veya SG uzaklaştırmalarını artırmak için özel olarak tasarlanmış SG projelerine veya proje bazlı faaliyetlere odaklanır.
ISO 14064-3, SG envanterleri, SG projeleri ve ürünlerin karbon ayakizleri ile ilgili SG beyanlarının doğrulanması için gerekleri detaylandırır. Geçerli kılma veya doğrulama planlaması, değerlendirme işlemleri ve kuruluşa ait, proje ve ürün SG beyanlarının tespiti dahil olmak üzere geçerli kılma veya doğrulama sürecini açıklar.
ISO 14065, SG beyanlarını geçerli kılan ve doğrulayan kuruluşlar için gerekleri tanımlar. Gerekleri, tarafsızlık, yeterlilik, iletişim, geçerli kılma ve doğrulama süreçlerini, itirazları, şikâyetleri ve geçerli kılma ve doğrulama kuruluşlarının yönetim sistemini kapsar. Geçerli kılma ve doğrulama kuruluşlarının tarafsızlığı, yeterliliği ve tutarlılığı ile ilgili olarak akreditasyon ve diğer tanıma biçimleri için bir temel olarak kullanılabilir.
ISO 14066, geçerli kılma ekipleri ve doğrulama ekipleri için yeterlilik gereklerini belirler. Prensipleri içerir ve geçerli kılma ekiplerinin veya doğrulama ekiplerinin gerçekleştirebilmesi zorunlu olan görevlere dayalı olarak yeterlilik gereklerini belirler.
ISO 14067, ürünlerin karbon ayakizinin hesaplanmasına yönelik ilkeleri, gerekleri ve kılavuzları tanımlar. Bu belgenin amacı, bir ürünün yaşam döngüsü aşamalarıyla ilişkili SG salımlarını, kaynak çıkarma ve hammadde tedariki ile başlayıp ürünün üretimi, kullanımı ve kullanım ömrü sonu aşamaları boyunca hesaplamaktır.